کتاب : اصلاح نژاد دام های اهلی ژنوم، خصوصیات، گزینش و آمیخته گری نوشته: رولاند جوسیا آلن پاپت ژوئل ریگال امانوئل زانچی

اصلاح نژاد دام های اهلی

ژنوم، خصوصیات، گزینش و آمیخته گری

نوشته:

رولاند جوسیا

آلن پاپت

ژوئل ریگال

امانوئل زانچی

ترجمه دکتر عباس رافت

انتشارات دانشگاه تبریز

فهرست مطالب

پیشگفتار مولفین.. 10

پیشگفتار مترجم. 11

علایم و اختصارات.. 12

مقدمه. 13

تاریخچه ژنتیک و اصلاح نژاد دام. 13

1-ظهور پدیده ژنومیک از آغاز دهه 1970. 14

ژنتیک و اصلاح دام: از زمان کارهای بک ول تا گزینش به کمک نشانگر (مارکر) 16

فصل 1. 21

اصول ژنتیک مولکولی.. 21

1-مواد ژنتیکی.. 21

1-1-کروموزوم ها.. 21

مشخصات کلی کروموزوم ها 21

1-1-2- کاریوتیپ.. 24

1-2- اسید دزاکسی ریبونوکلئیک یا  DNA.. 28

1-2-1 ترکیب شیمیایی  DNA.. 29

2-2-1- ساختار 30

2-نحوه بیان ماده ژنتیکی.. 34

2-1-تشکیل mRNA  : رونویسی.. 35

2-2- سنتز پروتئین: ترجمه. 39

2-3-رمز ژنتیکی.. 40

3- انتقال مواد ژنتیکی در بین نسل های مختلف.. 42

3-1- همانند سازی  DNA  قبل از میوز 43

3-1-1- مکانیسم همانند سازی.. 43

3-1-2 اشتباهات نسخه برداری: جهش های ژنی.. 44

3-2- میوز 48

3-2-1- ترازنامه میوز 48

3-2-2-نتایج تقسیم میوز از منظر ژنتیکی.. 50

3-3- تولید مثل و  پیش آفرینی.. 52

3-4-انتقال ژن. 53

3-4-1- روشهای انتقال ژن. 53

3-4-2- کاربرد و چشم انداز 55

4- ژن، الل، صفت، فنوتیپ و ژنوتیپ.. 57

4-1- نقش سه گانه ژن. 57

4-2- صفت، فنوتیپ و ژنوتیپ.. 57

خلاصه. 59

فصل 2. 62

ژنومیک و اصلاح ژنتیکی.. 62

ابزارهای ژنومیک... 63

1-1-بکار گیری تکنیک های اصلی زیست شناسی مولکولی در علم ژنتیک... 63

1-2- تکنیک های دستکاریDNA.. 65

1-2- 1- قطعه بندی.. 65

1-2- 2- جداسازی.. 65

1-2- 3- مشاهده  DNA.. 66

1-2-4- تکثیر. 67

1-2-5- خواندن نتایج.. 68

2- مدل چند ژنی: روشی که در گذشته و حال از آن استفاده می شود. 69

3- مفهوم نشانگر مولکولی.. 70

3-1- نشانگر های ژنتیکی.. 70

3-1-1- تعریف و انواع مختلف نشانگر های ژنتیکی.. 70

3-2- صفات مورد بررسی.. 71

3-2-1- وجود پلی مورفیسم زیاد. 71

3-2-2- وجود فاصله اندک بین نشانگر و ژن مورد نظر. 72

3-3-2- عدم تعادل پیوستگی نشانگر با ژن مورد نظر (LD) 73

3-2-4- سهولت عمل تشخیص ژنوتیپ (ژنوتیپاز یا تیپاژ) 74

4 - استفاده از نشانگر ها 76

4-1- نقشه یابی ژنوم. 76

4-2-تشخیص هویت و کنترل انساب.. 80

4-2-1- تشخیص هویت ژنتیکی.. 80

4-2-2- کنترل انساب.. 81

4-2-3- تشخیص هویت لاین.. 82

4-3-شناخت و مدیریت تنوع ژنتیکی.. 82

4-4- انتقال ژن. 83

4-5- نشانگرهایی که با ژن‌‌های مسئول در پاتولوژی در ارتباط هستند. 84

4-6- شناسایی QTL. 85

4-6-1-ژن کاندید فیزیولوژیکی.. 85

4-6-2-تعیین مکان ژن کاندید. 86

5- از نشانگر تا ژن. 89

فصل سوم. 92

وراثت صفات تک ژنی.. 92

1- سری آللی ساده یا دو آللی.. 93

1-1- غلبه. 93

1-1-1- تعریف.. 93

1-1-2- چند مثال مهم در دامپروری.. 93

1-2- غلبه مشترک.. 95

1-2-1- تعریف.. 95

1-2-2- یک مثال مهم در دامپروری.. 95

1-3- نفوذ یک الل.. 95

1-3-1- تعریف.. 95

1-3-2- چند مثال جالب توجه در دامپروری.. 96

1-4- قابلیت بیان یک الل 97

1-5- پلئوتروپی 97

1-5-1- تعریف.. 97

1-5-2- چند مثال مهم در دامپروری.. 97

2- سری های آللی چندگانه یا پلی آللیسم. 98

2-1- تعریف.. 98

2-2- چند مثال جالب در دامپروری.. 98

2-2-1- حساسیت ژنتیکی نسبت به بیماری اسکراپی یا ترامبلات گوسفندی (1 جایگاه ژن با 14 آلل) 98

2-2-2- کازئینS1α در بز (یک جایگاه ژن با 15 آلل) 99

3- وراثت وابسته به جنس... 100

3-1- ژن های تشخیص جنسیت در مرغ. 100

3-1-1- مثال شماره 1. 101

3-1-2- مثال شماره 2. 101

3-2- ژن کوتولگی در مرغ. 102

پیوستگی بین ژن های قرار گرفته روی یک کروموزوم. 105

تعریف.. 105

3-2- مثال جالب در دامپروری.. 106

4- ناهنجاری های ژنتیکی.. 106

4-1-2- مبارزه بر علیه ناهنجاری های ژنتیکی نامطلوب.. 110

4-2- ناهنجاری های ژنی که محققین به دنبال کشف آنها هستند. 112

4-2-1- ویژگی ماهیچه مضاعف یا کولارد در گاو 112

4-2-2- عارضه هیپرترمی مرضی در خوک.. 113

اصول ژنتیک جمعیت.. 115

1- تعریف ژنتیک جمعیت.. 116

1.1 فراوانی های فنوتیپی، ژنوتیپی و اللی.. 116

1-1-1- فراوانی یک فنوتیپ خاص... 116

1-1-2- فراوانی ژنوتیپی.. 116

فصل پنجم. 126

توارث صفات چند ژنی.. 126

فصل 6. 159

2-1- گاو 166

فصل7. 182

تخمین ارزش ژنتیکی افزایشی یا تشکیل شاخص... 182

1- خصوصیات کلی شاخص... 183

1-1- شاخص معمولا در داخل هر نژاد محاسبه می شود. 183

1-2- شاخص،  ارزش ژنتیک  افزایشی برآورد شده است یا اختلاف مورد انتظار؟. 183

1-3-1-مثال1 : تشکیل شاخص گاوهای شیری در نژادهای ملی ومنطقه ای.. 183

1-3-2-مثال 2: تشکیل شاخص گاوهای گوشتی  برای صفاتی که در زمان قبل از شیر گرفتن اندازه گیری شده اند. 185

4-1- شاخص، برآورد بسیار دقیقی محسوب نمی شود. 186

1-6- اهمیت حفظ ارتباط در هنگام تعیین شاخص... 187

1-6-1- مثال تئوری.. 187

1-6-2- چند مورد کاربردی.. 188

2- محاسبه شاخص مقدماتی.. 189

2-1- شاخص پلی ژنی کلاسیک... 189

2-3- شاخص ژنومی.. 200

3- محاسبه شاخص ترکیبی.. 204

3-3- اهمیت وزنه اقتصادی.. 206

4- بهره برداری از شاخص... 210

4-2- بهره برداری از شاخص در سطح نژاد. 212

4-2-3- شاخص ابزاری برای پیش بینی است.. 214

فصل 8. 216

پیشرفت ژنتیکی مورد انتظار 216

1-2-پیشرفت ژنتیکی در هر نسل.. 218

1-2-1- تعریف.. 218

1-3- پیشرفت ژنتیکی سالانه. 220

2- پارامترهای پیشرفت ژنتیکی سالانه. 221

2-2- دقت گزینش... 227

2-2-3- عوامل تاثیر گذار بر روی واریاسیون. 231

2-3- تراکم گزینش... 236

2-4- فاصله نسلی.. 241

2-4-2- عوامل واریاسیون. 244

فصل 9 روشهای گزینش... 259

1-2- مزایا و معیاب.. 259

1-2-1- از نظر ژنتیکی.. 259

1-2-2 از نظر عملی.. 260

2- گزینش اجدادی.. 261

2-3- نحوه استفاده 263

3-2- مزایا و معایب.. 263

3-2-2- از منظر عملیاتی بودن. 265

4- گزینش خویشاوندی.. 266

5- گزینش از روی فززندان. 267

6- ترکیب کردن روشهای مختلف گزینش و ارزیابی ژنتیکی بصورت مستمر. 269

فصل10. 272

جنبه های خاص گزینش در نشخوارکنندگان. 272

1- نشخوارکنندگان شیری.. 273

1-1 گاو شیری.. 273

1-1-2 اهداف و معیار های گزینش... 274

1-1-3- تشکیل شاخص گاو شیری.. 276

1-1-4 معماری کلی برنامه های گزینش... 286

1-1-6- بازدهی گزینش... 294

1-2-1- اهداف و معیارهای گزینش... 297

1-2-2 کنترل عملکرد در مزرعه و تشکیل شاخص پلی ژنی.. 298

1-2-3- معماری برنامه گزینش... 298

1-2-4- کارآیی گزینش... 299

1-3- گوسفند شیری.. 300

1-3-1- اهداف و معیار های گزینش... 301

1-3-2- کنترل عملکرد در مزرعه و تشکیل شاخص پلی ژنی.. 301

1-3-3- معماری کلی برنامه های گزینش... 302

1-3-4- کارآیی گزینش... 303

2- نشخوارکنندگان گوشتی.. 305

2-1- گاو گوشتی.. 305

2-1-1- اهدف و معیار های گزینش... 306

2-1-2- کنترل عملکرد و تشکیل شاخص پلی ژنی.. 307

2-1-3- معماری کلی برنامه های گزینش... 309

2-1-4- کارآیی گزینش... 309

2-1-5- چشم انداز 309

2-2- گوسفند گوشتی.. 309

2-1-2- اهداف و معیاری های گزینش... 310

2-2-2- کنترل عملکرد در مزرعه و تشکیل شاخص پلی ژنی.. 310

2-2-3 – معماری کلی برنامه های گزینش... 311

2-2-4- کارایی گزینش... 313

3- سازماندهی بهبود ژنتیکی در نشخوارکنندگان. 314

3-1- بازنگری قانون در سال 2006. 314

3-2- موضوعات جدید در خصوص ذخایر ژنتیکی.. 314

3-3- راهبرد FGE  در سطح ملی.. 315

3-4- زنجیره کار گروهی.. 315

3-5- سازمان دامپروری.. 315

3-6- جنبه های مالی.. 315

فصل 11. 321

جنبه های خاص اصلاح نژاد در اسب.. 321

ذخایر ژنتیکی تک سمیان در فرانسه. 321

تنوع ذخایر ژنتیکی.. 321

دو قسمت اصلی در اصلاح نژاد اسب: کورس و سوارکاری.. 321

سازمان دهی اصلاح ژنتیکی اسب.. 322

انستیتو اسب و سوارکاری فرانسه. 322

سازمان های مسئول گزینش... 322

1-2-3- نحوه مدیریت و گردش اطلاعات.. 323

اهداف گزینش... 323

1-3-1- اهداف گزینش... 323

1-3-2- معیارهای گزینش... 325

1-4- شاخص های گزینش... 326

1-4-1 شاخص عملکرد. 326

1-4-2- شاخص ژنتیکی یا بلاپ.. 327

1-5- خصوصیات اصلی گزینش اسب.. 327

1-5-1- گزینش بصورت منظم. 327

1-5-2- تشکیل شاخص... 327

1-5-3- اولویت کاهش فاصله نسلی.. 327

1-5-4- صفات جدید. 327

1-6- کارآیی گزینش... 327

1-7-   چشم اندازهای اصلاح نژاد اسب با علم ژنومیک... 328

فصل 12. 333

آمیخته گری.. 333

ایجاد سوش  یا لاین ترکیبی.. 333

تنوع ژنتیکی.. 334

جایگزینی نژاد. 334

حالت تکمیل کنندگی صفات با استفاده از آمیخته گری.. 334

بهره برداری از اثر هتروزیس... 334

1-5-1- تعریف.. 334

1-5-2- توضیح هتروزیس از نظر ژنتیکی.. 334

1-5-3- عوامل تنوع. 334

1-5-4- مقادیر هتروزیس برای چند صفت.. 335

انواع مختلف آمیخته گری.. 335

آمیخته گری پیوسته. 335

2-1-1- آمیخته گری از نوع دورگ گیری.. 335

2-1-2- آمیخته گری از نوع اصلاح نژادی.. 336

3-1-2- آمیخته گری جذبی یا جایگزینی.. 338

آمیخته گری گسسته. 338

2-2-1- آمیخته گری ساده 338

2-2-2- آمیخته گری دو مرحله ای.. 339

---